📌 Korekty wpłat na PFRON
a dokumentowanie schorzeń szczególnych pracownika – ważne orzeczenie i praktyczne konsekwencje
W praktyce pracodawców zatrudniających osoby z niepełnosprawnościami często pojawiają się pytania dotyczące zasad dokumentowania tzw. schorzeń szczególnych oraz możliwości dokonywania korekt wpłat na PFRON wstecz, jeśli schorzenie zostanie potwierdzone z opóźnieniem. Poniżej omawiamy rzeczywistą sytuację oraz przedstawiamy interpretację obowiązujących przepisów.
📄 Stan faktyczny
Pracodawca od 2022 r. zatrudnia pracownika z orzeczonym stopniem niepełnosprawności (II grupa inwalidzka), wydanym od 10. roku życia, obowiązującym nieprzerwanie od 1 czerwca 1994 r. Pracownik jest głuchy na jedno ucho. Przez cały okres zatrudnienia u pracodawcy był uwzględniany przy obniżaniu wpłat na PFRON, ale nie jako osoba ze schorzeniem szczególnym, ponieważ w orzeczeniu nie było informacji o rodzaju schorzenia w tym przypadku o głuchocie.
Dopiero we wrześniu 2025 r. pracodawca uzyskał opinię lekarza specjalisty (laryngologa), z której jasno wynika, że pracownik choruje na to schorzenie od grudnia 2000 r. Pojawiły się więc dwa pytania:
- Czy możliwe jest dokonanie korekt wstecznych wpłat na PFRON i wykazanie pracownika jako osoby ze schorzeniem szczególnym?
- Czy opinia lekarza z września 2025 r. może stanowić podstawę do takiej korekty, skoro schorzenie istnieje od wielu lat?
⚖️ Podstawy prawne – obniżenie wpłat na PFRON
Zgodnie z art. 21 ust. 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2025 r. poz. 913, z późn. zm.), wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych może zostać obniżony w razie zatrudniania osób posiadających tzw. schorzenia szczególne, czyli schorzenia szczególnie utrudniające wykonywanie pracy.
Katalog schorzeń szczególnych określa Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 września 1998 r. (Dz.U. Nr 124, poz. 820 z późn. zm.) i obejmuje m.in.:
-
chorobę Parkinsona,
-
stwardnienie rozsiane,
-
paraplegię, tetraplegię, hemiplegię,
-
znaczne upośledzenie widzenia,
-
głuchotę i głuchoniemotę,
-
nosicielstwo wirusa HIV oraz chorobę AIDS,
-
epilepsję,
-
przewlekłe choroby psychiczne,
-
upośledzenie umysłowe,
-
miastenię,
-
późne powikłania cukrzycy.
Obniżenie wskaźnika przysługuje w przypadku zatrudnienia osób niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym lub znacznym.
📌 Jak dokumentować schorzenie szczególne?
Dla potrzeb PFRON występowanie schorzenia szczególnego może być potwierdzone przez:
-
orzeczenie o niepełnosprawności,
-
inne orzeczenia (w tym zagraniczne),
-
inne dokumenty medyczne, np. wyroki, karty leczenia szpitalnego czy zaświadczenia lekarza specjalisty.
Nie ma urzędowego wzoru takiego zaświadczenia. Musi ono jednak zawierać:
-
pieczęć podmiotu leczniczego,
-
dane pracownika (imię, nazwisko, PESEL),
-
podpis i pieczęć lekarza specjalisty,
-
jednoznaczną informację, że występuje co najmniej jedno schorzenie szczególne z katalogu Rozporządzenia.
Pracodawca ani PFRON nie mogą samodzielnie interpretować opisów medycznych. To lekarz specjalista lub komisja lekarska musi jednoznacznie potwierdzić schorzenie.
🕰️ Od kiedy uwzględnia się pracownika z takim schorzeniem?
Tu kluczowe znaczenie ma art. 2a ust. 4 ustawy o rehabilitacji. Stanowi on, że do wliczania pracowników do stanu zatrudnienia osób ze schorzeniami szczególnymi stosuje się zasadę zaliczania od dnia przedstawienia pracodawcy dokumentu potwierdzającego występowanie schorzenia.
Nie ma znaczenia:
-
kiedy faktycznie schorzenie powstało,
-
czy dokument potwierdza wcześniejszy stan chorobowy,
-
czy pracownik był już wcześniej osobą niepełnosprawną.
Oznacza to, że nie można dokonywać korekt wstecznych w celu wykazania schorzenia szczególnego w okresach sprzed dnia dostarczenia zaświadczenia od lekarza specjalisty.
🩺 Głuchota jako schorzenie szczególne
Jeżeli przesłane zaświadczenie zostało wystawione przez laryngologa, potwierdza ono występowanie schorzenia szczególnego – głuchoty. Dla celów PFRON nie ma znaczenia, czy jest to głuchota jednostronna czy obustronna – liczy się samo występowanie schorzenia z katalogu.
📝 Wnioski praktyczne
-
Nie można dokonywać korekt wstecznych w zakresie wykazywania pracownika jako osoby ze schorzeniem szczególnym.
-
Pracownik może być uwzględniany w dokumentach PFRON jako osoba ze schorzeniem szczególnym dopiero od dnia dostarczenia pracodawcy odpowiedniego zaświadczenia lekarskiego.
-
W omawianej sprawie będzie to lipiec 2025 r. – miesiąc, w którym pracodawca otrzymał zaświadczenie od lekarza specjalisty.
-
Historia choroby (np. leczenie od 2000 r.) nie ma znaczenia dla celów formalnych i sprawozdawczych.
✅ Podsumowanie
Mimo że schorzenie pracownika istniało od wielu lat, przepisy nie pozwalają na retroaktywne zaliczenie go do stanu zatrudnienia osób z tzw. schorzeniami szczególnymi. Decydujący jest moment przedstawienia dokumentu potwierdzającego schorzenie, a nie jego faktyczna data wystąpienia.
Dla pracodawców to ważna wskazówka: warto już na etapie zatrudniania pracownika upewnić się, czy orzeczenie o niepełnosprawności zawiera informacje o schorzeniach szczególnych. W razie wątpliwości należy poprosić pracownika o dodatkowe zaświadczenie od lekarza specjalisty – najlepiej jak najwcześniej.
Masz pytania?
Zadzwoń: 600986874
Napisz: e.gorecka@av-kancelaria.pl
KONTAKT
Masz pytania?
Nazywam się Elżbieta Górecka. Jako ekspert kadrowo-płacowy zajmuję się również tematyką PFRON. W kwestiach PFRON od ponad 10 lat wspieram firmy z sukcesem pozyskując dla nich dofinansowania do pensji pracowników oraz obniżając obowiązkowe wpłaty do PFRON.
PFRON, szkolenia, dofinansowania i wpłaty.
ul. Wiejska 10, 44-200 Rybnik