PFRON bez tajemnic » Dodatkowy Urlop dla Osób Niepełnosprawnych

Czy wiesz, że osoby posiadające znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności mają prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego? Przepisy te, wynikające z art. 19 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, gwarantują nawet 10 dodatkowych dni urlopu rocznie. To prawo nie tylko wspiera zdrowie pracowników, ale również promuje równowagę między życiem zawodowym a prywatnym.

Wymiar Urlopu dla Osób z Niepełnosprawnościami

Prawo do dodatkowego urlopu przysługuje na takich samych zasadach, jak zwykły urlop wypoczynkowy i zwiększa się wraz z długością zatrudnienia:

- Pracownicy z krótszym stażem (poniżej 10 lat): 30 dni (20 dni podstawowych + 10 dni dodatkowych)
- Pracownicy z co najmniej 10-letnim stażem: 36 dni (26 dni podstawowych + 10 dni dodatkowych)

Urlop dla osób pracujących na niepełnym etacie obliczany jest proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.

Jakie Warunki Należy Spełnić?

Aby uzyskać dodatkowy urlop, pracownik z niepełnosprawnością musi przepracować jeden rok od dnia orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Co ważne, prawo do pierwszego dodatkowego urlopu nabywa się w całości, nawet jeśli uprawnienie nastąpi w grudniu. Kolejny urlop przysługuje już od 1 stycznia następnego roku kalendarzowego.

Korzystanie z Prawa do Dodatkowego Urlopu – Co Warto Wiedzieć?

Czy pracownik nabywa prawo do urlopu nawet, jeśli nie wykonywał pracy z powodu choroby i pobierał w tym czasie zasiłek chorobowy?

Tak, pracownik nabywa prawo do urlopu nawet, jeżeli nie wykonywał pracy z powodu choroby i pobierał w tym czasie zasiłek chorobowy. Dotyczy to także świadczenia rehabilitacyjnego, urlopu macierzyńskiego oraz rodzicielskiego. Znaczenie bowiem ma pozostawanie w stosunku pracy, a nie jej świadczenie. Wyjątki to: urlop bezpłatny, zdrowotny, nieświadczenie pracy w związku z odbywaniem kary pozbawienia wolności oraz odbywaniem służby wojskowej.

Kiedy osoba niepełnosprawna nabywa pierwszy dodatkowy urlop?

Pierwszy dodatkowy urlop osoba niepełnosprawna nabywa w całości, nawet jeżeli uzyska do niego prawo dopiero w grudniu danego roku. Wynika to z brzmienia art. 19 ust. 1 ustawy o rehabilitacji, który stanowi: „Prawo do pierwszego urlopu dodatkowego osoba ta nabywa po przepracowaniu jednego roku po dniu zaliczenia jej do jednego z tych stopni niepełnosprawności”. Prawo do kolejnego dodatkowego urlopu wypoczynkowego osoba zaliczona do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nabywa z dniem 1 stycznia każdego roku kalendarzowego, o ile pozostaje w zatrudnieniu.

Co się dzieje z prawem do urlopu, jeśli osoba niepełnosprawna utraci swój status lub zostanie zaliczona do lekkiego stopnia niepełnosprawności?

Jeżeli osoba zaliczona do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności utraci status osoby niepełnosprawnej lub też zostanie zaliczona do lekkiego stopnia niepełnosprawności, nie traci prawa do urlopów, do których nabyła prawo przed utratą tego statusu lub zmianą stopnia niepełnosprawności na lekki, zarówno zaległych, jak i bieżących. W takim przypadku brak jest podstaw do zastosowania zasady urlopu w wymiarze proporcjonalnym. Utrata bądź zmiana stopnia niepełnosprawności powoduje utratę prawa do kolejnego dodatkowego urlopu wypoczynkowego.

Czy pracownik musi złożyć wniosek o dodatkowy urlop wypoczynkowy, aby móc z niego skorzystać?

Nie, prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego przysługuje pracownikowi zaliczonemu do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, chociażby nie wystąpił do pracodawcy o przyznanie takiego urlopu. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 2005 r. (II PK 339/04) wskazuje, że ani przepisy ustawy o rehabilitacji, ani przepisy Kodeksu pracy nie uzależniają prawa do urlopu wypoczynkowego od wniosku osoby do urlopu uprawnionej. Nieuzyskanie przez pracodawcę informacji o przysługującym pracownikowi z mocy prawa dodatkowym urlopie może oznaczać jedynie to, że pracodawcy nie można zarzucić zawinionego niewykonywania zobowiązania do udzielenia urlopu zgodnie z przepisami prawa pracy.

Czy nabycie prawa do dodatkowego urlopu wypoczynkowego jest zależne od momentu przedstawienia orzeczenia pracodawcy?

Nabycie prawa do dodatkowego urlopu wypoczynkowego jest niezależne od momentu przedstawienia orzeczenia pracodawcy. Artykuł 19 ust. 1 ustawy o rehabilitacji jest przepisem lex specialis w stosunku do art. 20c tej ustawy. W praktyce oznacza to, że pracownik niepełnosprawny, zaliczony do znacznego bądź umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, z prawa do dodatkowego urlopu wypoczynkowego będzie mógł skorzystać dopiero po przedstawieniu pracodawcy orzeczenia.

Czy dodatkowy urlop wypoczynkowy przechodzi na kolejny rok, jeśli nie zostanie wykorzystany?

Tak, dodatkowy urlop wypoczynkowy przechodzi na rok następny. Urlopu dodatkowego niewykorzystanego w terminie ustalonym zgodnie z planem urlopów na dany rok należy pracownikowi udzielić najpóźniej do końca trzeciego kwartału następnego roku kalendarzowego.

Jaki jest okres przedawnienia roszczeń dotyczących udzielenia dodatkowego urlopu wypoczynkowego?

Roszczenia ze stosunku pracy, w tym dotyczące udzielenia dodatkowego urlopu wypoczynkowego, ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Trzyletni termin przedawnienia prawa do urlopu rozpoczyna się najwcześniej w ostatnim dniu roku kalendarzowego, w którym pracownik nabył to prawo.

Kiedy pracownik nabywa prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego z tytułu umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności, i czy wymagane jest przepracowanie pełnego roku u jednego pracodawcy?

Pracownik nabywa prawo po raz pierwszy do dodatkowego urlopu wypoczynkowego po przepracowaniu jednego roku po dniu zaliczenia go do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności. Przepracowanie jednego roku nie musi mieć miejsca u jednego pracodawcy, a także nie musi być zachowana ciągłość zatrudnienia, tylko sumujemy wszystkie okresy pracy.

Czy pracownik nabywa pełny dodatkowy urlop, jeżeli uzyska do niego prawo w grudniu, oraz kiedy nabywa prawo o kolejnego dodatkowego urlopu?

W przypadku nabycia prawa do dodatkowego urlopu w trakcie roku kalendarzowego stosujemy zasady obowiązujące przy urlopie uzupełniającym, a zatem urlop ten nie będzie podlegał proporcjonalnemu obniżeniu do okresu, w którym pracownik nie miał do niego prawa. Oznacza to, że jeżeli pracownik niepełnosprawny uzyska prawo do dodatkowego urlopu w grudniu, bo w tym miesiącu upływa rok zatrudnienia po dniu zaliczenia do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, to nabywa on prawo do pełnych 10 dni dodatkowego urlopu. Prawo do kolejnego urlopu dodatkowego uprawniony pracownik niepełnosprawny nabywa 1 stycznia każdego roku kalendarzowego.

Co dzieje się z dodatkowym urlopem w przypadku utraty statusu osoby niepełnosprawnej?

Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, która przyznaje osobom niepełnosprawnym prawo do dodatkowego urlopu, nie reguluje kwestii tego, co się dzieje z tym urlopem w razie utraty statusu osoby niepełnosprawnej. Niemniej jednak w nauce prawa uważa się, że jeżeli dochodzi do tego już po nabyciu prawa do urlopu dodatkowego za dany rok, to ten konkretny urlop wciąż przysługuje pracownikowi i ma on możliwość jego wykorzystania (prawo nabyte). Natomiast pracownik nie będzie już uprawniony do kolejnego urlopu tego typu w następnym roku. Analogicznie jest ze zmianą stopnia niepełnosprawności na taki, na którym nie przysługuje prawo do dodatkowego urlopu.

Do kiedy pracownik z orzeczeniem może wykorzystać dodatkowy urlop wypoczynkowy, jeżeli nie uda mu się go wykorzystać w roku kalendarzowym, w którym nabył to prawo?

Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, która przyznaje osobom niepełnosprawnym prawo do dodatkowego urlopu, nie reguluje wprost zagadnienia ostatecznego terminu wykorzystania tego urlopu. Ponieważ w kwestiach nieunormowanych stosuje się Kodeks pracy, na podstawie art. 161 Kodeksu pracy pracodawca jest obowiązany udzielić pracownikowi urlopu w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik uzyskał do niego prawo. Natomiast zgodnie z art. 168 Kodeksu pracy urlopu niewykorzystanego w terminie ustalonym w planie urlopów lub indywidualnie z pracownikiem należy pracownikowi udzielić najpóźniej do dnia 30 września następnego roku kalendarzowego.

Jak obliczyć urlop dodatkowy pracownika z orzeczeniem, jeśli pracuje on 7 godzin dziennie?

Do dodatkowego urlopu wypoczynkowego pracownika niepełnosprawnego, o którym mowa w art. 19 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, stosujemy zasady obowiązujące przy urlopie podstawowym. Zatem, zgodnie z art. 1544 Kodeksu pracy, jest on udzielany na wniosek pracownika w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, w wymiarze godzinowym, odpowiadającym dobowemu wymiarowi czasu pracy pracownika w danym dniu. Przy udzielaniu urlopu jeden dzień urlopu odpowiada 8 godzinom pracy. Jednak wymienione zasady należy także stosować do pracownika, dla którego dobowa norma czasu pracy, wynikająca z odrębnych przepisów, jest niższa niż 8, a więc m.in. w przypadku osoby zaliczonej do znacznego lub umiarkowane stopnia niepełnosprawności.
Podsumowując, w przypadku pracownika zaliczonego do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, którego norma czasu pracy wynosi 7 godzin, jeden dzień urlopu odpowiada 7 godzinom pracy.

Zadbaj o Swoje Prawa!

Jeżeli jesteś osobą z niepełnosprawnością lub pracodawcą zatrudniającym takie osoby, warto znać przysługujące Ci prawa. Zachęcamy do skorzystania z dodatkowego urlopu – to Twoje prawo, które pozwala zadbać o zdrowie i wypoczynek. Skontaktuj się z działem kadr, by dowiedzieć się więcej lub złożyć wniosek o dodatkowe dni urlopowe już dziś!

Pamiętaj, że Twoje zdrowie i dobrostan są priorytetem!

Podstawa prawna:

art. 19 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jedn. Dz. U. 2018, Poz. 511);
ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. 2016 poz. 1666 ze zm.).

Dodatkowy Urlop dla Osób Niepełnosprawnych – Twoje Prawo i Korzyści

Masz pytania?

MENU

Śledź Nas